برنامه‌نویسی اختصاصی و یا استفاده از سی‌ام‌اس ایرانی محض اشتباه است

گرچه بابت بیان این واقعیت شرمنده‌ایم، اما حقیقت امروز کشور عزیزمان ایران، این است، که فارغ از ادعاها و هیاهوهای تبلیغاتی، ما ایرانیان، هیچ کالا یا محصول یا سرویسی را، بهتر از هیچ کجای دنیا، تولید و عرضه و ارائه نمی‌کنیم. آیا صنعت خودروسازی ما، بعد از ۴۰ سال، به گرد پای خودروسازی آلمان و آمریکا و یا حتی کره و چین رسیده و یا صنایع دیگر ما؟! چرا باید فکر کنیم صنعت نرم‌افزار از این قانون،‌مستثنی است و لابد در این صنعت، توانسته‌ایم روی دست دنیا بلند شویم؟! نه اینکه ذات ایرانی ما و یا ژن انسانی ما، معیوب و یا ناتوان باشد، نه! اما اولین درس پیشرفت، شاگردی کردن و آموختن از کسانی است که سالهاست از تو پیشند، نه انکار ایشان و پیشرفت‌های ایشان و اختراع همه چرخ‌ها و علوم از صفر!

مثال خودرو، برای همه،‌ مثالی ملموس و قابل درک است. لابد تجربه کرده‌اید وقتی در یک خودروی گران قیمت و لوکس آلمانی یا آمریکایی سوار می‌شوید، با دیدن ظرافت‌های فراوان در تودوزی و آراستگی و امکانات کابین خودرو، فکری در پس‌‌زمینه ذهن‌تان شکا می‌گیرد که : «شاید چندان سر از موتور و سیستم تعلیق و ترمز و بهینگی مصرف سوخت و ... در نیاورم! اما خدایی تا دویست سال دیگر هم، فکر خودروساز ایرانی، به چنین ظرافت‌هایی در کابین خودرو نمی‌رسد!»

همین قاعده، در مقایسه سی‌ام‌اس های داخلی که ساخته و پرداخته ذهن معیوب مهندسی نرم‌افزار ایرانی است با سیستم‌های مدیریت محتوای جهانی، صادق است. به عبارت بهتر، سی‌ام‌اس داخلی، نسبت به همتای جهانی‌اش، نه امنیت فکر شده‌ای دارد و نه مدیریت کش قابل عنایتی و نه مدیریت مدیای حساب شده‌ای و نه زیرساخت فنی سئوی قابل تکیه‌ای و نه پنل ادمین خوش‌دستی و نه بروزرسانی‌های دائمی برای سورس!

وقتی می‌پرسید، پس چرا شرکت‌های نرم‌افزاری باید چنین زحمتی به خود هموار کنند، پاسخ این است که بعضا چنان از دنیا و تحولات آن بی‌اطلاعند که نمی‌دانند چرخ قبلا اختراع شده و ندانسته، دست به این کار می‌زنند و بعضی دیگر، چنان مدعی‌اند که خود را از تمام مغزهای متفکر کره زمین، باهوشتر و مهندس‌تر می‌پندارند و لذا دست به اختراع چرخی به خیال خود بهتر، می‌زنند و بعضی دیگر هم معتقدند، ما در ایران باید از هر چیزی، نسخه خودمان را داشته باشیم و لذا معترضند که چرا باید از چرخ خارجی استفاده کنیم. پس به دست توانمند متخصصین داخلی! نسخه ایرانی چرخ را، از نو اختراع می‌کنند.

یکی از ادعاهای شرکت‌های داخلی که سی‌ام‌اس ایرانی خود را توسعه داده‌اند، این است که چون سورس متعلق به خود ماست و آن را می‌شناسیم، لذا انعطاف‌پذیری آن برای پیاده‌سازی خواسته‌های خاص‌منظوره مشتری بیشتر و توسعه‌پذیری آن در آینده توسط خود شرکت طراح، راحت‌تر است! این هم چه عامدانه و چه غیرعامدانه، درک غلطی از قابل توسعه بودن و انعطاف‌‌پذیری نرم‌افزار است. بله. این درست است که وقتی هنوز یک خط هم، از کد یک نرم‌افزار را ننوشته‌ای مانند زمین بکری، که هر چیزی می‌تواند بشود، انعطاف‌پذیری این سیستم (نرم‌افزار هنوز کدنویسی نشده) از تمام نرم‌افزارهای پیاده شده دنیا، من جمله اوپن‌سورس‌ها، بالاتر است! اما به محض اینکه شروع به کدنویسی کردی و پی‌ریزی ساختمانی را در زمین مذکور آغاز نمودی، بسته به شعور مهندسی‌ات، زاویه انعطاف‌پذیری تغییرات در توسعه‌های آتی، شروع به کم شدن می‌کند.

به تعبیر روشنتر، وقتی بحث از قابلیت انعطاف‌پذیری دو نرم‌افزار از پیش توسعه یافته می‌شود که یکی بر اساس مهندسی ایرانی و دیگری بر اساس مهندسی جهانی توسعه یافته، پُر واضح است که انعطاف‌پذیری و توسعه سیستم اوپن‌سورس جهانی به مراتب بالاتر است. زیرا :

• وقتی 30,000 برنامه‌نویس قرار است در نقاط دوری از هم در سراسر دنیا در توسعه‌نرم افزاری مشارکت کنند، لاجرم مهندسی زیرساختی چنین سامانه‌ای ، بایست بسیار منعطف‌تر و خوش‌دست‌تر باشد نسبت به سیستمی که توسط ۵ نفر برنامه‌نویس کنار هم و در یک مکان توسعه می‌یابد.
• یک هزارم مستندات جهانی که به زبان انگلیسی قابل فهم برای عموم، از وردپرس، در دسترس همه دنیا هست، برای سامانه‌های داخلی در دسترس نیست. نه اینکه روی اینترنت در دسترس نیست، بلکه به سبک ایرانی خودمان، اصولا مستندات توسعه‌ای آن پشت وجود ندارد!! نرم‌افزار را از یک جایی شروع کرده‌اند به نوشتن و پیش رفته‌اند و همه چیز در مغز یک یا چند مهندس شرکت است که اصلا مستند نشده است!
• اگر یکی از مهندسین اصلی شرکت‌های داخلی، به خارج مهاجرت کند و یا از شرکت جدا شود و یا خدای ناکرده از دنیا برود، شرکت نرم‌افزاری به خاک سیاه می‌نشیند و هیچ کسی نمی‌تواند جای او را پر کند. زیرا همه چیز در کله او بوده است! اتفاقی که ما بارها در این صنعت شاهدش بوده‌ایم.
• ما اطلاع واثق داریم، که خود این شرکت‌ها، در درون خود، مشکل عمیق در جذب نیروی توسعه‌دهنده دارند. زیرا بر فرض که برنامه‌نویس زبده‌ای را هم استخدام کنند، مدت زمان مدیدی طول می‌کشد تا با معماری غیراصولی من‌درآوردی غیر مثبوت غیر مستند سی‌ام‌اس موجود آشنا شود. تجربه‌ی فنی که هیچ جای دیگری به جز این شرکت هم، به درد این نیرو نمی‌خورد و هر ثانیه کار کردن روی این سورس، او را از مطالعات جهانی و استانداردهای روز دنیا، دورتر می‌کند! که معمولا هم نیروها،‌زیر بار نمی‌روند یا دوام نمی‌آورند!
• اما از همه اینها بالاتر، این است که وقتی، 60,000 پلاگین از پیش‌آماده در اکوسیستم وردپرس وجود دارد، اصولا پیش نمی‌‌آید شما چیزی بخواهید که قبلا نوشته نشده باشد و لذا توسعه، در این حالت، به سادگی یافتن و انتخاب پلاگین مناسب و نصب آن است!